Sayısal (Dijital) Dönüşüm
Sayısal dönüşüm dediğimizde ise, BİT’lerinin kullanımını hazırlayan koşullar, gerekli altyapı ve bu uygulamaları gerçekleştirebilecek araçların ortaya çıkması konularına değinilmeye çalışılacaktır. BİT dediğimizde bilgisayarlar, telekomünikasyon, internet, yazılım ve donanım altyapıyı oluşturan kavramlar olarak ele alınırken; e-ticaret, e-oy, e-imza gibi pekçok sonuç ve ortaya çıkan kurum ele alınmaya çalışılacaktır. Yeni ekonomi tartışmalarının ortaya çıktığı alan olan sayısal dönüşüm bilgi üretimi konusu etrafında şekillenmektedir. Sermaye yoğun üretim süreçlerinden farklı olan bu süreçte bilginin üretilmesi, saklanması, aktarılması konuları öne çıkmaktadır[1].
Sayısal ekonomi merkezinde internetin yer aldığı; bilgisayarlaşma, sayısal bilgi ve iletişim tarafından etkilenen bir yapıdadır. Kişisel bilgisayarların artmasıyla bilginin sayısallaşmasının yayılması sözkonusu olmuştur. İnternetin yayılması ayrıca web yoluyla yeni bir hizmet platformu oluşturmuştur.
Merkezinde internetin yer aldığı, e-ticaret ve değişen şirket yapıları ile ekonomi genelinde dönüşümler yaşanmaktadır.
İnternet teknolojisi, ticaretteki firma yapısında ve işlemlerinde değişiklikler yaratmaktadır. İnsan vücudunda beyin ve sinirlerin gördüğü işleri çağdaş işletme ve kurumlarda bilgisayar ağlarının üstlenmesi ve bu yolla faaliyetlerin son derece hızlı ve koordineli bir şekilde gerçekleşmesi sözkonusu olmaktadır. Özellikle örgüt içinde bu kurum içi ve kurumlar arası ilişkilerde başarı sağlayacak olan bu sistem değişikliklere uyum sağlayabilecek çalışanlarla başarılı olabilecektir[1]. Bu değişiklikler ile ilgili kesin veriler olmamakla birlikte e-ticaretin büyüdüğünü söylemek mümkündür. İnternetin ve network tabanlı faaliyetlerin organizasyon sınırı içinde (intranet) yada organizasyon sınırları dışında (ekstranet) çok sayıda yeni iş yapma ve iletişim kurma biçimi yarattığı kabul edilmektedir. Sosyal ve ekonomik uygulamalar şekilde de görüldüğü gibi doğrusal bir gelişme göstermemektedir. Sosyal olaylarda ve ekonomi genelindeki etkiler uzun dönelde ortaya çıkmaktadır. İnternet ile piyasa bütünleşmesi kavramını anlatan şekiller ile sayısal ekonominin yapısı ana hatlarıyla gösterilmektedir[2].
Bu yapı içinde yaşanan gelişmeler sayısal devrim olarak da adlandırılan bir sayısal dönüşüm ortamı yaratmaktadır. Bu dönüşümde pekçok hizmet faaliyeti; seyahat acentaları, sigorta şirketleri, bankalar vs. pekçok kuruluş ve faaliyet sayısal ortamda yerini almaktadır. Çalışma ve eğlence, herşey, dünyayı algılama hızı, bilgi toplama, gönderme internet hızındadır. Bununla birlikte iletişim olanaklarının bu derece fazla olması olayların doğurduğu sonuçların tüm dünyayı etkilemesine yol açmaktadır[3]. Geçmişte ortaya çıktığında bir avuç insanı etkileyen olaylar, günümüzde daha geniş alanı etkileyen sonuçlar doğurmaktadır. Dolayısıyla bu yeni yapıya ayak uydurabilmek hem bireyler, hem firmalar, hem de ekonomiler için son derece önemli olmaktadır. Bu gelişmelerde teknolojinin hızına ayak uyduramama durumunda gelişmeleri yakalama hızında yavaşlama sözkonusu olmaktadır[4]. İletişim alanında gelişen teknolojiler ve yenilikler, bu standartlara uymayan firmaların pazar paylarını küçülten bir etki yaratabilecektir. Kendi kendini yöneten networkler ile sistem yeni bir yapıya kavuşacaktır. “middle-ware” sistemler arası bağlantı sorunlarını giderici yazılımlar, “free software” açık kaynak kodlu yazılımlar* gibi gelişmeler sözkonusu olacaktır[5]. Sayısal ekonomi Don Trapscott tarafından “tekonomi” olarak da adlandırılmıştır. Başlıca özellikleri; bilgi ekonomisi olması, sayısallaşmanın artan rolü, ağ ekonomisi oluşu, aracıların büyük ölçüde ortadan kalkması, yenilik temelinde kurulması olarak sıralanabilir[6].
Bilişim teknolojilerindeki gelişmeler (BİT), ki bu donanım (hardware), yazılım (software), bilgisayar, telekomünikasyon ekipmanlarını kapsamaktadır.
Sayısal dönüşüm sürecini hazırlayan etmenler
- Bilgisayar
- Bilgisayarların işlem gücü artışı
- Bilgisayar yazılımları
- Bilgisayarların birbirine bağlanması
- Ağ (Network)
- İnternet
olarak sayılabilir.
[1] Nalan Ölmezoğulları, “Yeni Ekonomi ve Etkileri”. İktisat Dergisi, (Ekim 2000), sayı 406, s.53.
[2] Bill Gates, Collins Hemingway, “Dijital Sinir Sistemiyle Düşünce Hızında Çalışmak”, Çeviren:Ali Cevat Akkoyunlu, (Doğan Kitap, 1.baskı, İstanbul: 1999)s. 61.
[3] “Modeling the Digital Economy”, http://www.digitaleconomy.gov/define.html,2000, 13.02.2001.
[4] Alvin Toffler, “Şok”, Çeviren:Selami Sargut, (Altın Kitaplar Yayınevi, 3.baskı, Bilimsel dizi; 4, İstanbul:1981)
[5] John Greenwald, “Is the New Economy Dead?” Time, New York, (2000) ProQuest(tsupport@bellhowell.infolearning.com), s.3.
* Burada “free” ücretsiz anlamında değil, kodları serbestçe değiştirme, kullanma, dağıtma anlamında kullanılmaktadır.
6] Mahmut Sedat Eroğul, Eroğul, “Yeni Ekonominin Getirdiği Fırsat ve Riskler; Bilgi Teknolojileri Açısından” Yeni Ekonomi El Kitabı Bilgi Teknolojileri, Yeni Ekonomi ve Küreselleşme, Ankara:TCMB Yayını, Eylül 2001, s.41.
[7] Bahadır H.Akın, “Yeni Ekonomi Nedir?” Verimlilik Dergisi 1999/1,
http://www.mcozden.com/forum9_yeni.htm, 01.11.2000.
