Yeni Ekonomi Kavramı
Yeni ekonomi kavramını irdelerken gözönünde bulundurulması gereken çok temel bir düşünsel gelişme vardır. Günümüzde ekonomik gelişmelerin açıklanmasında giderek artan oranda “evrimci kuram” ağırlık kazanmaktadır. Bu kuram “en iyi uyum sağlayanın yaşaması” yani varlığını sürdürmesi, büyümesi, çoğalması, gelişmesi anlamına gelmektedir. Son zamanlarda bilimler arasında varolan yakınlaşma yada etkileşim, ekonomi ile biyolojik evrim arasında çok yoğun biçimde görülmektedir. Yeni ekonominin açıklanmasında başvurulan temel kuramsal çerçeve evrimci kuramdır. Yeni ekonomi kavramını doğuran temel gelişme ise ekonomik büyümenin kaynakları üzerindeki tartışmalardır[1].
Teknolojik gelişmelerin işletme organizasyonu, ekonomi ve toplum üzerinde yarattığı etkiler son derece önemlidir. Günümüzde bilişim iletişim teknolojileri (BİT) ekonomi açısından motor görevi gören öncü bir sektördür. Bu sektörde meydana gelen değişmeler diğer sektörleri de etkilemektedir.
Günümüzde yaşanan ve farklı platformlarda farklı yönleriyle tartışılan bu dönüşüm süreci içinde yeni ekonomi ile ilgili kesin bir tanım vermek zordur. Bırakın kesin bir tanım vermeyi bu gelişmelerin tümünü yada büyük bir kısmını içerecek işlevsel bir isim bulmak bile zordur. Bu çalışmada kavram “yeni ekonomi” biçiminde kullanılmaktadır. Ancak uygulamada “post-endüstriyel toplum”, “yenilik ekonomisi”, “network ekonomisi”, “bilgi ekonomisi”, ”ağırlıksız ekonomi”, “e-ekonomi” gibi pek çok isim kullanılmaktadır. Bu tanımlardan herbiri belli sınırlılıklar taşımaktadırlar. Örneğin network ekonomisi oldukça dar bir tanımlamadır. Gelişmelerin bilgisayar ve internet yönüne ağırlık vermektedir. Bilgi ekonomisi ismini ele aldığımızda bilginin yaratılması, üretimde kullanılması gibi kavramlar akla gelmekle birlikte bu tanım da dar bir çerçevede kalmaktadır. Belki en uygun olabilecek seçenek e-ekonomi ismidir ancak günümüzde herşeyi “e” ile tanımlama biçiminin getirebileceği bazı önyargılar olabileceği düşüncesiyle “yeni ekonomi” isminin kullanılması tercih edilmiştir. İsim konusunda literatürde tam bir fikir birliği olmamakla birlikle yeni ekonomi isminin kullanılmasındaki yoğunluk üstü kapalı bir kabulun veya fikirbirliğinin olduğu biçiminde yorumlanabilir.
[1] Yakup Kepenek, “Yeni Ekonominin Getirdiği Fırsat ve Riskler: Ekonomik ve Teknolojik Açıdan”, Yeni Ekonomi El Kitabı Bilgi Teknolojileri, Yeni Ekonomi ve Küreselleşme, (Ankara:TCMB Yayını, Eylül 2001), s.47.
