Canbey-Özgüler, Verda (2013). Teknolojik Girişimcilik, Eskişehir Sanayi Odası Dergisi ESO Dergi, 3 (12), 32-33 (İlgili derginin web adresi bulunamadığından link verilememiştir)

Girişimcilik kapitalizmin gelişme sürecine paralel hatta gelişiminde önemli rol oynayan bir kavramdır. Üretim sürecinde yaşanan gelişmeler ile girişimcilik de gerek kavram gerek kavramın içerdiği özellikler bakımından dönüşüm geçirmiştir.

Girişimcilik kavramı köken itibariyle Fransız Richard Cantillon’un kullandığı ve girişimci anlamına gelen “entreprendre” terimine dayanmaktadır. 1755 yılında Cantillon bu terimi, mevcut ekonomik değişkenler arasında ve belirsizlik koşullarında kazanç elde etmeyi tanımlayan biçimiyle kullanmıştır. Zaman içinde kavram, ekonomik sistemde değişikliklere neden olan yenilikçi faaliyetler sürecinin ifadesi biçimine dönüşmüştür (Onay ve Çavuşoğlu, 2010: 48).

Girişimci anlamına gelen tanımlamalar Sanayi Devrimi gelişmeleri ile de birleşerek girişimciliğin kavramsallaşmasını sağlamıştır. Girişimcilik geleneksel olarak; kişisel girişimcilik, yatırımcı girişimcilik, yönetici tipi girişimcilik olmak üzere üç aşamada incelenmektedir. Günümüzde ileri teknoloji ürünlerinin geliştirilmesi ve ticarileşmesi ile ilgili olarak yaşanan hızlı dönüşümler de dikkate alınarak teknolojik girişimcilik, bilişimci girişimcilik, e-girişimcilik, tekno-girişimcilik gibi kavramlar da gündeme gelmektedir (Erkan, 1997:178).

Girişimcilik faaliyetleri yeniliklerin yayılması sürecinde etkili olmanın yanı sıra, buluşların ticarileşmesinde de önemli roller üstlenmektedir. Herhangi bir teknik/teknolojik yeniliğin ortaya çıkmasında buluşu yapan kişinin rolünden daha önemli bir rol söz konusu buluşu ticarileştiren ve piyasaya sunan girişimcinin rolüdür. Konu ile ilgili literatür incelendiğinde her buluş yapan kişinin girişimci olmadığı ve bu durumun da ürün/yenilik başarısını olumsuz etkileyebileceğine yönelik çalışmaların olduğu görülmektedir. Buluş yapan kişilerin girişimci olması gerekmediği gibi her girişimcin de buluş yapmak zorunda değildir. Girişimcilik, o alanda ilk olan, yeni ve başarılı bir ürün ya da üretim yöntemi ile sıra dışı kâr elde edebilmektir (Kamien, 1982:8).

Ancak bireysel bir çabanın varlığının ön plana çıkarılarak verilen girişimcilik tanımları bu alandaki kurumsal yapıları ve oluşturulan politikaları göz ardı etme tehlikesi taşımaktadır. Girişimciliğin gelişmesinde toplumun içinde bulunduğu rekabetçi yapı, bireyleri destekleyen risk sermayesi şirketleri gibi kurumların varlığı, risk alma eğilimi yüksek bireyler gibi çok sayıda faktör etkili olmaktadır. Girişimciliğin ölçülmesinde somut verilere duyulan gereksinim bu anlamda genellikle bireysel girişimciler tarafından kullanılan risk sermayesi fonları, kurumsal girişimcilik faaliyetlerinde kullanılan devlet ya da şirketler tarafından AR-GE’ ye ayrılan fonlar, patent sayıları gibi ölçülebilir ve karşılaştırılabilir verilerin ölçülmesini gerekli kılmaktadır.

2. Teknolojik Girişimcilik

Literatür incelendiğinde girişimcilik ile ilgili konuların ağırlıklı olarak teknolojik yenilikler çerçevesinde anlatılması girişimciliğin aynı zamanda özünde teknolojik bir içerik taşıdığı görüşünün ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu anlamda günümüz ileri teknoloji ürünleri, bilişim iletişim teknolojileri gibi teknolojilere dayalı girişimcilik örneklerinin e-girişimcilik adı altında incelendiği görülmektedir. Ancak e-girişimcilik kavramı da konunun bilişim ve iletişim teknolojileri ve internet boyutu ile sınırlandırılmasına neden olmaktadır. Teknolojik girişimcilik kavramı Sanayi Devriminden itibaren ortaya çıkan tüm teknolojik yenilikler ve bu yeniliklerle ilgili girişimcilik özelliklerini kapsayan geniş bir kavramdır.

Çok boyutlu bir kavram olan teknolojik girişimciliğin, genel kabul görmüş bir tanımı bulunmamaktadır. İlk araştırmalar girişimciliğin bir boyutu üzerine odaklanmaktadır. Örneğin kapitalist gelişim sürecinde yeniliklerin ekonomik krizleri aşma konusundaki önemine vurgu yapan, bu anlamda teknolojik yeniliklerin ekonomik gelişmenin itici gücü olduğunun kabul edildiği Schumpeteryan düşüncede yenilikler; Alman geleneğinde, risk alma ya da fırsat arama yaklaşımı, Chicago geleneğinde spekülasyon ve risk üstlenme yönleri ile ele alınmaktadır. Girişimcilik ile ilgili olarak ilk akla gelen bireysel girişimcilik faaliyetleri olsa da günümüzde kurumsal girişimcilik konusu da üzerinde çalışmaların yapıldığı bir alan olarak karşımıza çıkmaktadır. Aynı zamanda, bireysel ve bağımsız girişimcilik tanımları ile kurumsal girişimciliğin bir arada ele alınıp kullanıldığı hibrit tanımlar da yaygın olarak kullanım alanı bulmaktadır (Zhang vd., 2008: 735).

Teknolojik girişimcilik beşeri sermaye düzeyi ile yakından ilgilidir. Eğitimin süresi, niteliği, bilime dayalı alanlarda çalışma imkânı gibi faktörler teknolojik girişimciliğin tanımlanmasında olduğu kadar geliştirilmesi konusunda uygulanacak politikaları da etkilemektedir. Malzeme teknolojileri (seramik), bilgisayar uygulamaları, telekomünikasyon, elektrik, enerji, kimya, biyoteknoloji gibi alanlarda yapılan çalışmalar önemli hale gelmiştir (Madsen vd., 2003: 427).

Çağımızın en önemli buluşu olma özelliği taşıyan internet teknolojik girişimcilik faaliyetleri bakımından da önem taşımaktadır. İnternet, ardında birbirine bağlı milyonlarca bilgisayar ve bu ağda paylaşılan tüm içerik/bilgi anlamında kullanılan ve neredeyse tüm bilişim iletişim teknolojisi gelişmelerinin en somut olarak görüldüğü alandır. İnternet girişimcilerinin işletmecilik faaliyetlerinin tamamını bilgi teknolojileri aracılığıyla yürütebildikleri bir platform konumundadır. Günümüzde ağ üzerinde pazarlama yaparken interneti kullanmak bir zorunluluk haline gelmiştir (Haşıloğlu vd., 2010: 2). Bilgiye dayalı toplumda refahın yaratılmasında girişimcilerin önemli bir rolü bulunmaktadır. Enformasyonun elde edilmesi, kullanılması, buna dayalı uygulamalar, tüketicilere sağlanan mal ve hizmetler yoluyla değer yaratılması süreçlerinde teknolojik girişimciler önemli rol oynamaktadır.

Kaynaklar

Onay, Meltem ve Çavuşoğlu, Selin (2010) İşletmelerde Girişimcilik Özelliklerini Etkileyen Faktörler: İç Girişimcilik, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 17 (1), 47-67.

Erkan, Hüsnü (1997). Bilgi Toplumu ve Ekonomik Gelişme, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Genel Yayın no. 326. Bilim dizisi:8, 3.Baskı, Ankara

Kamien, Morton (1982). Market Structure and Innovation, Chambridge University Press: USA.

Madsen, Henning; Neergaard, Helle; Ulhøi, John P. (2003). Knowledge-Intensive Entrepreneurship and Human Capital, Journal of Small Business and Enterprise Development, 10 (4), 426-434.

Haşıloğlu, Samet A. vd. (2010). E-Girişimcilik Araçları ve Türkiye’deki e-Girişimciler Üzerine Bir Araştırma, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 14 (2), 1-14.